Mađarska – Sentandreja, veličanstveno kulturno središte
Već nakon Kosovskog boja Srbi su počeli da se naseljavaju severno od Save i Dunava. Najveći broj srpskog stanovništva na prostore južne Ugarske, ipak je došao za vreme prve i druge seobe Srba krajem XVII i sredinom XVIII veka. Tokom narednih 200 godina nastala su brojna srpska naselja među kojima Sentandrea zauzima važno mesto.
Ovi prostori naseljeni su još u rimskom periodu kada se ovde nalazilo utvrđenje Ulcisia Castra (vučja tvrđava). Mađari su ove prostore naselili krajem IX veka a 20 km nizvodno niz Dunav nalazi se prestoni grad Budimpešta. Sentandreja postaje važno kulturno središte Srba severno od Save i Dunava početkom XVIII veka.
Srbi u Sentandreiji su povremeno dobijali povlastice od Habzburških vladara kao što su Leopold I i carica Marija Terezija. Početkom XVIII u gradu je živelo gotovo 90% Srba koji su tada činili oko 8000 porodica koji izbegli sa prostora Kosova i Metohije kao i Stare (južne) Srbije. U grad dolaze vredni srpski trgovci sa juga koji su nastavili da se bave svojim zanatom, ovde na severu Mađarske. I danas u gradu postoje brojne crkve i svetovne građevine koje svedoče o veri i želji Srba prečana da sačuvaju svoj identitet i kulturu.
Odmah po dolasku sagrađena je Saborna (Beogradska) crkva koja je posvećena Uspenju Presvete Bogorodice. Crkva je više puta rušena ali i obanavljana. Tabačka (Preobraženjska) crkva je posvećena Preobraženju Gospodnjem. Pored navedenih crkva Srbi su sagradili i još Ćiprovačku crkvu, Nikolajevsku crkvu kao i Blagoveštenska crkva, Požarevačka crkva i Zbeška (Rudnička).
U gradu se nalazila srpska škola kao i brojne kafane. Interesantno je da je u gradu postojala i Sentandrejska štedionica. Nakon Prvog svetskog rata veliki broj Srba odlazi u maticu i u ostaje oko 150 Srba. Ovaj prelepi podunavski gradić predstavlja pravo mesto za obilazak nekada velikog centra srpske kulture. Uzane Kaldrmisane ulice i večernja svetla daju posebnu draž nekad važnom trgovačkom centru Srba prečana.
Fotografije: novembar 2011