Srbija – fascinantna kultura Lepenskog Vira
Arheološki lokalitet Lepenski Vir nalazi se u nacionalnom parku Đerdap 160 km jugoistično od Beograda. Prilikom pripreme terena za izgradnju Hidroelektrane Đerdap I 60-ih godina pronađen je lokalitet Lepenski Vir. Itraženo je više lokaliteta kulture Lepenskog Vira na našoj ali i na rumunskoj strani Dunava.
Lokalitet je izuzetno značajan jer predstavlja jedan od najstarijih mezolotskih lokaliteta u Evropi. Nalazište se datuje u period od 9000 – 6200 god. pre. n.e. Jedana od važnih karakteristika bila je ta da su stanovnici naselja tokom faze Lepenski Vir I odlučili da ostanu celu godinu na ovom mestu što je iziskivalo izgradnju stalnog naselja.
Kuće su u osnovi bile trapezastog oblika i imale su ognjište na sredini. U centralnom delu naselja nalazio se veći objekat koji je interpretiran kao svetilište. Još jedan od važnih detalja je taj da su lovci sakupljači koji su živeli u ovom naselju samostalno su pripitomili psa.
Prve evropske monolitne skulpture potiču upravo sa ovog lokaliteta. Pronađeni rečni obluci visine do 80 cm koje mi danas nazivamo ranim umetničkim delima imali su kultnu namenu za svoje tvorce. Skulpture su dobile nova imena: Praroditeljka, Rodonačlnik, Vodena vila, Adam, Danubius itd. njihova prava imena i značaj nikada nećemo saznati, možemo samo predpostavljati da su imali važnu ulogu u društvu. Sarhranjivanje u okviru ove kulture obavljalo se na nekoliko načina od kojih je onaj u sedećem polažaju specifičan za mezolitske stanovnike Đerdapske klisure.
Lokalitet je izmešten i zaštićen nakon završetka hidroelektrane ali je adekvatnu muzejsku zgradu dobio 2010 god. Lokalitet Lepenski Vir je jedan od retkih paraistorijskih nalazišta u Srbiji koji ispunjava sve uslove u pogledu opremljenoti i infrastrukture. Obilazak lokaliteta se često organizuje kao jednodnevini izlet gde imate priliki da uživate u predivnoj klisuri, ali i da naučite mnogo o ovoj misterioznoj civilizaciji.
Fotografije: jul 2013