Prva srpska prestonica grad Ras: manastiri Sopoćani i Đurđevi Stupovi

Na jednodnevni izlet polazimo 26.10.2024. (Subota) sa parkinga (kod Muzeja Jugoslavije-Kuće cveća) u 07:30. Vozimo se autoputem do Čačka I dalje Ibarskom magistralom do Novog Pazara. Desetak kilometara od Novog Pazara nalazi se ostataci srednjevekovnog grada Ras-a, prve prestonice Srpske srednjovekovne države. Ime Ras najverovatnije potiče od naziva antičkog utvrđenja Arsa koje pominje vizantijski istoričar Prokopije u VI veku.

Ras je predstavljao političku, ekonomsku, kulturnu I duhovnu prestonicu prvih vladara iz dinastije Nemanjića i njegov uspon traje sve do Osmanlijskog osvajanja 1455 god. U tvrđavi su pronađeni ostaci kovnice novca što je još jedana potvrda da je grad bio prestonica jer su se tokom srednjeg veka kovnice gradile na mestima gde su boravili kraljevi.

Nakon obilakska utvrđenja nastavljamo put dalje uzvodno uz reku Rašku ka manastiru Sopoćani. Iznad izvora reke Raške Sveti kralj Uroš I podigao je hram u čast Svete Trojice. Manastir je dobio ime po staroslovenskoj reči sopot, što znači izvor. Crkva je izgrađena po ugledu na starije građevine raškog stila, a zbog svog izuzetnog značaja uvrštena je na Uneskovu listu svetske kulturne baštine.Očuvane freske pre svega Uspenje Presvete Bogorodice privlače pažnju domaće ali I svetske javnosti.

Za stil freskopisa u Sopoćanima istoričari umetnosti kažu da prestavlja Renesansu pre renesanse. Nakon posete manastiru nastavljamo put do crkve Svetih apostola Petra I Pavla poznatije kao Petrova crkva, koja je zvanično najstarija aktivna  crkva na tlu Srbije.

Prema zvaničnim pisanim izvorima na ovom mestu nalazila se crkva još u IV veku međutim veći deo današnjeg izgleda u obliku rotodne dobija tokom IX veka. Crkva je značajna jer je po predanju u njoj kršten Stefan Nemanja po pravoslavnom običaju, a tu se i odrekao svoga prestola, pre nego što se zamonašio u manastiru Hilandaru dobivši ime Simeon.

Prilikom arheoloških istraživanja u crkvi su pronađeni predmeti koji datiraju iz perioda 5 veka p.n.e. dok je sačuvani freskopis iz perioda od X-XII veka. Nakon obilaska ove svetinje idemo ka centru Novog pazara gde imamo slobodno vreme za ručak. Kafa na žaru, Pazarski ćevapi čuvene mantije su samo neke od specijaliteta koje ćete imati prilike da probate u gradu koji danas odiše orijentalnom kulturom. Nakon ručka nastavljamo dalje ka manastiru Đurđevi Stupovi zadužbini Svetog Stefana Nemanje.

Po predanju ovaj manastir je podignut u znak zahvalnosti Svetom Geogrgiju koji je Nemanju izbavio iz tamnice u kojoj se našao zbog sukoba sa braćom oko borbe za presto. Čim je stupio na presto 1166 god. počeo je da gradi svoju zadužbinu u slavu I čast svog pomoćnika I zaštitnika. Crkvu su krasila dva zvonika (stolpa-stuba) po kome je kasnije nazvana Djurđevi stupovi.

Podignuta na uzvišenju iznad Novog Pazara na visini od 742 m ova bogomolja simbolise vezu zemaljskog sa nebeskim što će biti put i težnja svih potonjih vladara I potomaka Svete I slavne srpske vladarske porodice Nemanjića. Nakon obilaksa manstira vraćamo nazad za Beograd. Dolazak u Beograd u kasnijim večernjim satima. Kraj programa.