Velika praistorijska tura

Uz laganu šetnju centralnim beogradskim ulicama započinjemo priču o prvim dobro organizovanim ljudskim zajendicama na prostoru današnje Srbije. Najstarije stalno naselje na prostoru Srbije ali i Evrope nastalo je u Đerdapskoj klisuri i izgradili su ga stanovnici Lepenskog Vira pre 9000 godina.Njihova kultura opstala je sve do 6000 god pre. n. e.

na naše prostore dolaze neolitski stanovnici sa pripitomljenim životinjama i biljkama kao i sa znanjem izrade keramickih posuda. Prvi zemljoradnici na našim prostorima pravili su svoja naselja na obalama reka ili nedaleko od njih. Tokom kasnog neolita, pre oko 7000 god. formirano je naselje u mestu Vinča gde je 1908. god. otkriven eponimni lokalitet po kome je čitava jedan kultura dobila ime. Do danas je otkriveno više od 800 naselja Vinčanske kulture na prostoru Srbije i rubnim delovima okolnih zemalja. Na prostoru Kalemegdana nalazilo se takođe manje naselje Vinčanske kulture. Stalna naselja,

od kojih su neka zauzimala površinu veću i od 50 ha, kao i proizvodnja viška hrane dovela je do porasta ljudske počpulacije što je bio preduslov za ubrzanje proizvodnje. Danas se najveći deo ostataka praistorijskih naselja nalazi pod zemljom i nije ih moguće videti, ali ćemo svakako imati priliku da vidimo predivan pogled sa Kelemegdana sličan onom koji su praistorijski ljudi videli iz svojih kuća. Priča nas vodi dalje ka prvim administrativnim znacima u Evropi, odnosno prvom sistemu beleženja svojine i vrednosti koji su osmislili ovi ljudi.

Pored zadivljujućih podataka o napretku ove civilizacije čućemo i nekoliko misterija čiji su odgovori do dan danas ostali u domenu pretpostvki. Ova čudesna praistorijska kultura će vas svakako zaintrigirati, jer sve ono što mi danas nazivamo razvijenom ljudskom civilizacijom počiva na temeljima koje su postavili ovi praistorijski ljudi. Nakon pešačke ture kroz Kalemegdana ulazimo u vozilo i nakon kraće vožnje (30 min) dolazimo do arheološkog lokaliteta Vinča. Na samom lokalitetu imaćemo priliku da vidimo kulturni sloj debljine 10 m koji je nastao toko 1000 godina življenja vinčanskih stanovnika na ovom mestu. Naselje u Vinči često nazivamo praistorijskom „metropolom“ pre svega zbog dužine njenog trajanja i lokacije.

Pored bogatog kulturnog sloja, koji će vam umnogome pomoći da razumete ovu blistavu civilazicaiju, nalazi se i manji muzej gde ćemo imati prilike da vidimo različite, figurine, keramičke posude, alatke od kosti i roga koje nam pomažu da shvatimo kako su ovi drevni ljudi živeli. Na ovom prostoru Dunav nikada ne plavi i to su odlično znali prvi stanovnici Vinče. Nakon obilaska lokaliteta napravićemo pauzu za ručak i kraći odmor. Na samo 10 minuta vožnje od lokaliteta nalazi se ogledno dobro Radmilovac gde ćemo moći da vidimo verodostojne rekonstrukcije Vinčanskih kuća koje će vam pružiti mogućnost da se uz interesantnu priču vratite u prošlost 7000 godina unazad.

Naša naredna lokacije je jedina beogradska „planina“ Avala koja je zauzimala važno mesto u životu neolitskih ljudi. Avala i njena okolina bogati su brojnim rudama koje su vinčanci koristili na različite načine. Cinabarti koji su rudarili na Avali imao je važnu ulogu u svekodnevnom životu jer je korišćen za bojenje tela ali i različite ritualne prakse. Avala je visoka svega 511 m ali se sa njenog vrha ili još bolje sa Avalskog tornja pruža predivan pogled na Beograd i čitavu okolinu.

Valovita Šumadija sa brojnim manjim rečnim tokovima bila je odlično okruženje u kome su Vinčanci gradili svoja naselja. Nakon predivnog pogleda na Beograd, Dunav i okolinu planine, napuštamo Avalu i krećemo nazad ka centru Beograda. Iako ćemo tokom naše ture pričati o davnoj prošlosti neke od tema nikada ne zastarevaju, tako da je svakako dobro da upoznamo svoju prošlost da bi znali kuda idemo. Možda neki od razloga koji su uticali da ova blistava kultura nestane prete i našoj civilizaciji i stoga istraživanje davne prošlosti ne pradstavlja samo pogled unazad. Kraj programa.