Grčka – Solun, Srpsko vojničko groblje Zejtilnik
Kosti srpskih vojnika koji su pogniuli tokom Prvog svetskog rata rasute su po mnogim zemljama. Ipak groblje Zejtinlik zauzima posebno mesto u našem sećanju, ne zato što tamo počivaju više vredni srpski vojnici već zato što je lokacijski najjednovstavnije da ga veliki broj Srba obiđe kada se vraća iz Grčke. Još jedan razlog zbog čega je Zejtinlik svima prirastao srcu je čuvena priča Đorđa Mihailovića koji je treća generacija čuvara ove srpske svetinje.
Đorđe Mihailović je juče napunio 92 godine, (živ nam bio čika Đorđe) mesto čuvar Zejtinlika nasledio je nakon očeve smrti 1961 god. Na mestu gde se danas nalazi groblje 1916 god. bile je glavna poljska bolnica srpske vojske u čijem sklopu je počelo da se formira i vojničko groblje. Naziv Zejtinlik potiče od turske reči Zejtin što zanči ulje, jer se na ovom mestu nalazi pijaca za prodaju ulja, čiji se naziv očuvao i nakon oslobođenja Grčke od Turaka. Na ovom polju nalaze se i groblja naših tadašnjih saveznika (Francuza, Rusa, Italijana i Engleza).
Najveći broj stradalih vojnika na groblju poginulo je tokom proboja Solunskog fronta, borbe koja je donela slobodu ne samo Srbiji već i celoj Evropi. Na srpskom groblju sahranjeno je ukuno 7 441 vojnik. Izgradnja mauzoleja trajala je od priprema 1926. god. do završetka 1936. god. Grčka država usputila je zemljište za izgradnju kompleksa čiji je materijal u potpunosti dovežen iz Srbije. Kapela je sagrađena u srpsko-vizantijskom stilu, a na prednjoj strani nalazi se mozaik Sv. Arhangela Gavrila.
Na više mesta na kompleksu naleze se ispisani stihovi Vojislava Ilića posvećeni srpskim vojnicima, koji se teškom mogu pročitati a da se ne proguta knedla u grlu. Brojni čempresi koji posađeni na groblju donešeni su iz Hilandara. Silazak u hladnu kriptu gde se nalze ploče sa imenima poginulih vojnika krasi i prostor na kome su potomci ratnika i institucije decenijama ostavljale fotografije, krstove, ceduljice i razne druge poklone.
Svako ko je barem jednom čuo čika Đorđevu priču i obišao srpsko vojničko groblje imao je priliku da doživi svu tragediju i slavu naših div-junaka. Groblje na Zejtinliku naš je zajednički spomenik kako čika Đorđe kaže gde su svi svoji i da mu se retko desi da ga poseti srpska porodica čije prezime nije ispisano na barem jednom krstu na groblju.
Fotografije: jul 2009